Initial Coin Offering (ICO), blok zinciri projelerinin sermaye artırmak ve yeni bir kripto para ünitesi oluşturmak için kullandığı bir kitle fonlaması tekniğidir.
Birçok istikametten, bir ICO, borsadaki birinci halka arzın (IPO) kripto para ünitesi versiyonudur. ICO’lar aracılığıyla büyük karlar elde etmek mümkün olsa da, düzenleme eksikliği olmalarından ötürü onları son derece riskli hale getirir. Bu ICO nedir rehberinde, nasıl çalıştıkları ve kimi kıymetli örnekler de dahil olmak üzere ICO’lar hakkında her şeyi öğreneceksiniz.
ICO Nedir?
ICO’lar, işletmelerin sermaye artırmak için kullandıkları öteki bir kripto para ünitesi biçimidir. ICO ticaret platformları aracılığıyla, yatırımcılar, işletmedeki mali yatırımları karşılığında eşsiz kripto para ünitesi “belirteçleri” alırlar. Proje geliştirmeyi finanse etmek için dijital bir jetonun oluşturulması ve satışı yoluyla kitle fonlaması aracıdır.
ICO’lar birinci halka arzlara misal, lakin bir ICO’da verilen madeni paraların bir yazılım hizmeti yahut eseri için de yararı olabilir. Birtakım ICO’lar yatırımcılar için büyük getiriler sağladı. Çok sayıda başkasının uydurma olduğu yahut son derece makûs performans gösterdiği ortaya çıktı. Bir ICO’ya katılmak için ekseriyetle daha yerleşik bir dijital para ünitesi satın almanız ve ayrıyeten kripto para cüzdanları ve borsaları hakkında temel bilgiye sahip olmanız gerekir. ICO’lar çoğunlukla büsbütün düzenlemeye tabi değildir, bu nedenle yatırımcılar ICO’ları araştırırken ve bunlara yatırım yaparken yüksek derecede dikkatli ve titiz davranmalıdır.
ICO’lar Nasıl Çalışır?
Bir şirket ICO yapmaya karar verdiğinde tarihi, kuralları ve satın alma sürecini evvelden duyurur. ICO tarihinde yatırımcılar yeni kripto para ünitesini satın alabilirler.
Çoğu ICO, yatırımcıların Bitcoin ve Ethereum olmak üzere iki ortak seçenek olduğu öbür bir kripto para ünitesi kullanarak ödeme yapmalarını gerektirir. Fiat para kabul eden ICO’lar da var.
Satın alma süreci ekseriyetle makul bir kripto cüzdan adresine para göndermeyi içerir. Yatırımcılar, satın aldıkları kriptoyu almak için kendi alıcı adreslerini sağlar.
Bir ICO sırasında satılan jeton sayısı ve jeton fiyatı sabit yahut değişken olabilir. Bunun işe yarayabileceği yollara örnekler:
- Sabit sayıda jeton ve fiyat: Şirket, jeton başına 1 dolarlık bir fiyata bir milyon jeton teklif etmek üzere her ikisini de evvelce belirler.
- Sabit sayıda jeton ve değişken fiyat: Şirket, sabit sayıda jeton satar ve bunları aldığı fon ölçüsüne nazaran fiyatlandırır. Daha fazla finansman, daha yüksek bir jeton fiyatı ile sonuçlanır. Bir milyon jeton satıyorsa ve 2 milyon dolar yükseltiyorsa, her jetonun fiyatı 2 dolar olacaktır.
- Değişken sayıda jeton ve sabit bir fiyat: Şirket sabit bir fiyat belirler fakat satacağı jeton sayısını sınırlamaz. Örnek olarak, bir şirketin ICO sona erene kadar jetonları 0,50 dolardan satması verilebilir.
Herkes bir ICO başlatabilir. Giriş pürüzünün düşük olması nedeniyle, bu süreç boyunca birçok yeni kripto para ünitesi çeşidi piyasaya sürüldü.
ICO’ların Tarihi
Her şey 2013 yılında, yazılım mühendisi JR Willet’in MasterCoin tokeni için “The Second Bitcoin White Paper” başlıklı bir white paper yazması ve 600.000 ABD Doları toplamasıyla başladı.
2014 yılına kadar, yedi proje toplam 30 milyon dolar topladı. Ethereum o yılın en büyüğüydü. 50 milyon ether yaratıldı ve halka satıldı.
2016’da Waves, Iconomi, Golem ve Lisk dahil 43 ICO’nun 256 milyon dolar toplamasıyla popülerliği artmaya başladı. Buna, yatırımcıların finanse edilecek projelere oy vermelerine müsaade vererek Ethereum ekosistem gelişimini teşvik etmeyi amaçlayan özerk bir yatırım fonu olan DAO projesinin token satışı da dahildi. Satışın 150 milyon dolarlık rekor kırmasından kısa bir mühlet sonra, bir bilgisayar korsanı yaklaşık 60 milyon dolarlık etheri çaldı ve projenin çökmesine ve ethereum protokolünün sert çatallanmasına yol açtı.
DAO’nun başarısızlığı, gelişmekte olan dijital varlık alanına yönelik artan coşkulu coşkuyu caydırmadı ve Aralık ayında, token yatırımına adanmış birinci fon, eski stil risk sermayedarlarından değerli ölçüde dayanak aldı.
2017, kısmen yeni teknolojik gelişmelere bağlı olarak ICO’ların yeni bir tepeye ulaştığını gördü. 342 token ihracı neredeyse 5,4 milyar dolar topladı. Giderek daha kısa müddette satılan ICO’lar çılgınlığı körükledi.
ICO’lar Yasal İncelemeye Tabi Tutuluyor
Artan ilgi ile birlikte artan inceleme ve token satışlarının yasallığı ile ilgili telaşlar geldi. Bu, ABD Menkul Değerler ve Borsa Kurulu (SEC) 2017’de ABD’li yatırımcılara satılan bir dijital varlığın bir menkul değerin özelliklerine (mülkiyet hakları, gelir akışı yahut hatta kar beklentisi) sahip olması durumunda ikazda bulundu. Daha yakın vakitlerde, SEC’in en son Başkanı Gary Gensler, tüm ICO’ların menkul değerler olduğuna inandığını ve bu nedenle Amerika Birleşik Devletleri menkul değerler maddelerini ihlal ettiğini söyledi.
Avustralya, Birleşik Krallık ve öteki ülkelerden oluşan uzun bir dizi mali düzenleyiciler, perakende yatırımcılara bu potansiyel olarak dolandırıcılık gayeli tekliflere katılmanın potansiyel tehlikeleri hakkında ikazlar yayınladılar .
Güney Kore ve Çin, birebir vakitlerde ICO’lara yasaklar getirirken, Tayland bir yıl sonra düzenleyicilerin yeni bir yasal çerçeve hazırlamasıyla token tekliflerine süreksiz bir yasak getirdi.
ICO’larla ilgili yaygın düzenleyici tasaya karşın, yatırımcıları dayanıksız yahut hileli token satışlarından korumak için kapsamlı kanunların çıkarılması yahut mevcut olanların değiştirilmesi konusunda şimdi küresel bir fikir birliği yoktur.
ICO’lara Yatırım Yapmanın Riskleri
Bir ICO aracılığıyla satılan rastgele bir token, yüksek riskli bir yatırım olarak kabul edilir. Piyasa hala gereğince düzenlenmemiştir, dolandırıcılık ICO’ları yaygındır ve bir ICO’nun başarısız olması yahut hileli olduğu ortaya çıkması durumunda yatırımcıların hiçbir muhafazası yoktur.
Bir ICO’ya katılmak isteyen herkes için, durum tespiti süreci ilgili kimi ipuçları:
- Başarılı işletmeler yaratma konusunda kanıtlanabilir deneyime sahip olup olmadıklarını görmek için proje takımını inceleyin. Ülkü olarak, takım üyeleri irtibat kurulabilmesi için toplumsal medya hesaplarını da listelemelidir.
- Belirli özelliklerin ne vakit kullanıma sunulacağı da dahil olmak üzere amaçlanan ürün yahut hizmetin nasıl çalışacağını görmek için projenin teknik incelemesini ve yol haritasını inceleyin.
- Herhangi bir bilgisayar kodunun üçüncü bir tarafça denetlenip denetlenmediğini kontrol edin. Bu, bir projenin güvenliği konusunda önemli olduğunun âlâ bir göstergesi olacaktır.
- Web sitesinde yazım hataları olup olmadığına bakın – bu çoklukla bir web sitesinin çok az fikirle süratli bir formda oluşturulduğu erken bir kırmızı bayraktır ve bunun bir aldatmaca olduğuna işaret edebilir.
Tokenlar, bilhassa başarılı satışları olanlar, çoklukla kripto borsalarında listelenir. Listelendikten sonra, token teklifini kaçıran yeni yatırımcılar, madeni paraları satın alma fırsatına sahip olur. Bir proje kendini âlâ pazarlamışsa, ICO sonrası belirteci için kıymetli talep olabilir.
Bununla birlikte, ICO yatırımcılarının, yatırımlarında süratli ve kolay bir geri dönüş sağlamak yahut token fiyatlarını ağır bir biçimde pompalamak ve boşaltmak için indirimli madeni paralarını piyasaya boşalttığını görmek yaygın bir uygulama haline geldi.
2018’de yapılan bir araştırma, ICO projelerinin %50’sinden fazlasının, lansmandan sonra dört aydan daha uzun müddet ayakta kalamayacağını gösterdi. İşte 21.00’den fazla başarısız ICO’nun bir listesi.
ICO’lara Örnekler
ICO’lar, kripto alanında para toplamanın son derece tanınan bir yoludur. Birçok başarısız olur, fakat ender de olsa başarılı olanlarda vardır. İşte yıllar boyunca büyük ICO’lardan birtakım örnekler:
- Ethereum: Temmuz 2014 ICO’su gerçekleştiğinde birçok kripto meraklısı Ethereum ve programlanabilir blok zinciri hakkında heyecanlandı. Sonunda 18.4 milyon dolar topladı ve akabinde ikinci en büyük kripto para ünitesi oldu.
- Cardano: Cardano, Ethereum’un özelliklerini geliştirdi ve daha da başarılı bir ICO’ya sahipti. Ocak 2017’de 62,2 milyon dolar topladı. Sonunda piyasa kıymeti ile birinci beş kripto para ünitesine girdi.
- Tezos: Tezos, Temmuz 2017’de ICO’su aracılığıyla 232 milyon dolar topladı, lakin bu tam bir muvaffakiyet değildi. ICO aracılığıyla satılan jetonların dağıtımında çok sayıda gecikme yaşandı ve bu da bir toplu davaya yol açtı. Tezos, 2020’de tüm taraflarla 25 milyon dolarlık bir mutabakata vardı.
- Dragon Coins: Bir çok başarısız ICO olmuştur ve Dragon Coins en yüksek profilli örneklerden biridir. Mart 2018’de 320 milyon dolar topladı. Bir dizi tartışma, halka açık ticarete sunulduğunda çabucak hemen bir fiyat düşüşüne neden oldu. 2021’de piyasa pahası 1 milyon doların altına düştü.